Kilometraż
Miłosław Dworzec PKP – 0,0 km, Winna Góra – 2,0 km (Pałac w Winnej Górze - + 0,7 km; Kościół w Winnej Górze +0,85 km), Krzyż Wolności – 2,6 km, Miłosław Park rozejście szlaków – 5,3 km, Sarnice (rez. Dwunastak) – 11,6 km, Czeszewo – 14,0 km, Czeszewo prom – 14,3 km
Informacje krajoznawcze
Poziom trudności: łatwy
Nawierzchnia: 5,4 km asfalt/8,9 km droga gruntowa
Dojazd transportem publicznym:
Do Miłosławia możliwy dojazd pociągami regionalnymi (z Jarocina oraz Gniezna i Wrześni).
Komunikacja autobusowa obsługiwana przez Usługi Transportowe WAMA (wama-transport.pl).
Możliwy dojazd do Miłosławia ze Środy Wielkopolskiej (linia nr 15). Na trasie Miłosław – Białe Piątkowo – Bugaj – Czeszewo kursuje linia nr 3.
Szlak rozpoczyna się na dworcu kolejowym w Miłosławiu. Drogą asfaltową kieruje się w stronę Winnej Góry. Szlak omija wieś – by zwiedzić zabytki należy nadłożyć nieco drogi. Po dwóch kilometrach szlak skręca w drogę gruntową w kierunku Krzyża Wolności i Stawów Miłosławskich. Początkowo biegnie lasem, następnie terenem otwartym pomiędzy zbiornikami wodnymi. Dalej trasa wiedzie przez Park w Miłosławiu (liczne ciekawe do zobaczenia obiekty). W parku znajduje się rozejście szlaków. Możliwy jest powrót do dworca kolejowego szlakiem czarnym (1,9 km) lub dalsza wędrówka szlakiem niebieskim. Odcinek z Miłosławia do Bagatelki jest urozmaicony (tereny parkowe leśnie, otwarte, podmokłe). Za Bagatelką przez 5 km szlak biegnie lasem. Z Sarnic do Czeszewa trasa ponownie biegnie asfaltem (po drodze rezerwat przyrody Dwunastak).
Szlak w całości nadaje się także do jazdy rowerem. Możliwe utrudnienia w okolicy Krzyża Wolności (stromy podjazd). Dla osób ze szczególnymi potrzebami trudne odcinki znajdują się w okolicy wspomnianego Krzyża Wolności i pomiędzy parkiem w Miłosławiu a Bagatelką (wąska ścieżka z kilkoma niewielkimi pagórkami).
Obiekty krajoznawcze zlokalizowane wzdłuż szlaku:
Miłosław Miasto w powiecie wrzesińskim. Pierwsza wzmianka o Miłosławiu pochodzi z roku 1314, kiedy to miejscowość była własnością Miłosławskich herbu Doliwa. Lokację miejską uzyskał w 1397 roku, zdegradowany przed 1500 rokiem, ponowne nadanie praw miejskich w 1539 roku. Miasto było własnością rodów Górskich, Grabskich, Mielżyńskich, 1893-1939 w rękach Kościelskich. 30 kwietnia 1848 roku w czasie powstania wielkopolskiego, które wybuchło w okresie Wiosny Ludów, miasto było miejscem zwycięskiej bitwy powstańców z wojskami pruskimi, a w pierwszej dekadzie XX wieku ośrodek strajków szkolnych przeciw przymusowej germanizacji.
Jeśli chcesz wiedzieć więcej, kliknij https://miloslaw.info.pl/historia/
Miłosław PKP (0,0) dworzec kolejowy [przy linii numer 281 Oleśnica-Chojnice (Jarocin-Września) początkowo jednotorowej, od 1906 dwutorowej, zelektryfikowanej 1974-75] oddany do użytku 30.06.1875r.; w 2023r. zmodernizowano perony. W skład zabytkowego zespołu dworca kolejowego wchodzą także trzy murowane domy mieszkalne z pocz. XX w.
Winna Góra (2,0) Nazwa wsi pochodzi od powszechnych w okolicy w wiekach średnich winnic (winogrona uprawiano tu do końca XIX wieku). Do 1796 pozostawała w posiadaniu biskupów poznańskich, kiedy to rząd pruski przeprowadził kasatę majątków kościelnych. W 1807 Napoleon nadał Winną Górę wraz z okolicznymi folwarkami gen. Janowi Henrykowi Dąbrowskiemu. Dąbrowski spędził w Winnej Górze ostatnie lata swojego życia, po nim majątek odziedziczył syn, Bronisław Dąbrowski, a następnie potomkowie córki, Bogusławy z Dąbrowskich Mańkowskiej, do 1939 r.
Winna Góra zespół pałacowo-parkowy: należy zejść ze szlaku 700 m zgodnie ze strzałką
Pierwotny barokowy pałac powstał w latach 1760–1770 z inicjatywy biskupa poznańskiego – Teodora Kazimierza Czartoryskiego, wokół niego założono ogród francuski. W 1796 r. pałac wraz z okolicznymi terenami został skonfiskowany przez władze pruskie, a w 1806 r. majątek został przez Napoleona nadany gen. Henrykowi Dąbrowskiemu, który utworzył w pałacu rodzaj narodowego sanktuarium, tzw. Świątynię Zwycięstwa. Pałac stał się ważnym ośrodkiem polskiej myśli narodowej. Mieszkał tu do śmierci w 1818 i został pochowany w miejscowym kościele. Ze względu na zły stan techniczny pałac został rozebrany, a w jego pobliżu Henryk Mańkowski wzniósł w latach 1910–1911 nową neoklasycystyczną budowlę zaprojektowaną przez architekta Stanisława Boreckiego, w formie tradycyjnego dworu z kolumnowym portykiem zwieńczonym trójkątnym tympanonem, z łacińskim mottem „Jeśli Bóg z nami, któż przeciw nam”. Po wojnie znacjonalizowany , a od 1963 pałac i park były własnością poznańskiego Instytutu Ochrony Roślin, od 2003 w prywatnych rękach i renowacja pałacu pod nadzorem konserwatora. Od 1987 znajdowała się w nim niewielka ekspozycja poświęcona gen. Dąbrowskiemu. W 2018 r. zespół pałacowo-parkowy wykupił Urząd Marszałkowski Województwa Wielkopolskiego, obecnie udostępniony do zwiedzania jako „Pałac Dąbrowskiego”.
Pałac otoczony jest parkiem krajobrazowym z 2. poł. XVIII w. i poł. XIX w. o pow. około 9,95 ha. W parku znajduje się staw z wyspą, a na niej stoi neogotycki pomnik z 1. poł. XIX w. adiutanta generała - Stanisława Chłapowskiego.
Winna Góra kościół św. Michała Archanioła: należy zejść ze szlaku 850 m (700+150) zgodnie ze strzałką Barokowy, zbudowany w 1766 roku, skrywa jedną z największych historycznych perełek tego miejsca – kaplicę grobową generała Jana Henryka Dąbrowskiego z 1863r., neogotycką wg projektu Seweryna Mielżyńskiego, fundowaną staraniem Poznańskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk w Poznaniu.
W kaplicy znajduje się sarkofag, wzorowany na rzymskim grobowcu Scypionów. Jest tu pochowane ciało generała, a jego serce po długiej tułaczce od 1992 znajduje się w Krypcie Zasłużonych Wielkopolan na Wzgórzu św. Wojciecha w Poznaniu.
Winna Góra Krzyż (2,6) zwany przez wielu Krzyżem Wolności
Wzniesiony w 1882 zgodnie z wolą Bronisława Dąbrowskiego (syna generała) zmarłego w 1880, jako pamiątka rodzinna po nim i walkach w Miłosławiu w 1848, w których brał udział jako oficer sztabowy. Zniszczony w listopadzie 1939 na rozkaz Niemców, ale żeliwna tablica została zachowana i ukryta przez Polaków. W 1945 z inicjatywy J.Wiatra i S.Ratajczaka z drużyny starszoharcerskiej ponownie stanął drewniany krzyż; kolejny postawiony w latach 80-tych przez pracowników Zakładu Doświadczalnego w Winnej Górze. Obecny postawiono na betonowym cokole w czerwcu 2014 roku, wykonany z drewna modrzewiowego, ma 25 m wysokości.
Stawy miłosławskie (3,0) – należą do Gospodarstwa Rybackiego Miłosław Sp. z o.o. w Miłosławiu. Stanowią północną granicę obszaru Żerkowsko-Czeszewskiego Parku Krajobrazowego
Miłosław Park (5,3)
pomnik Juliusza Słowackiego zaraz za bramą parku, gdy szlak skręca w lewo, należy zejść ze szlaku alejką na prawo
pierwszy na ziemiach polskich, ufundowany przez Józefa Kościelskiego, odsłonięty w 1899 w 50. rocznicę śmierci poety, a wykonany z kremowego marmuru przez Władysława Marcinkowskiego. Przedstawia popiersie poety na kwadratowej kolumnie. Na ławeczce siedzi dziewczyna zasłuchana w romantyczną poezję; jako model pozowała Katarzyna Kościelska – córka fundatora. Kompozycję uzupełniają niewielkie kolumny z kamiennym zniczem i urną symbolizujące życie oraz śmierć. Podczas odsłonięcia pomnika przemawiał m.in. Henryk Sienkiewicz. Podczas wojny przechowany w pobliskim folwarku.
Zespół pałacowo-parkowy im. Kościelskich
Park został założony pod koniec XVIII w. przez Mielżyńskich, przy ich pałacu . Na początku został urządzony w stylu francuskim, następnie w I połowie XIX w. przekształcony na styl parków angielskich. Znajdują się w nim liczne stawy, 3 wyspy, 4 kanały nad którymi przerzucono mostki, a także sieć dróżek spacerowych. Ozdobą parku są aleje: grabowo-lipowa prowadząca do drewnianego krzyża, grabowa wiodąca w kierunku pomnika Słowackiego, 4-rzędowa aleja modrzewiowa. Drzewostan parku tworzą zarówno gatunki rodzime jak również egzotyczne.
Pałac, to początkowo neorenesansowa willa zbudowana w pierwszym dziesięcioleciu XIX wieku według projektu Karla Friedricha Schinkela, rozbudowana w 1843-1844 wg projektu Seweryna Mielżyńskiego oraz ponownie w latach 1895-1899. Mielżyńscy, a później Kościelscy realizowali ideę "domu otwartego". W 1882 w pałacu otwarto muzeum z galerią obrazów gromadzonych przez Mielżyńskich, później przekazaną, wraz z bogatymi zbiorami bibliofilskimi i numizmatycznymi Poznańskiemu Towarzystwu Przyjaciół Nauk (obecnie w Muzeum Narodowym w Poznaniu). Spalony w 1945r., a odbudowany w latach 1963-1969. Po odbudowie mieścił różne instytucje publiczne, w tym Zespół Szkół, obecnie mieści się w nim Biblioteka Publiczna.
Krzyż – W 1869r. z inicjatywy Mielżyńskich postawiono tu dębowy krzyż. Miał on upamiętniać wiele wydarzeń: udział trzech braci Mielżyńskich z Miłosławia w powstaniu listopadowym (1830), zwycięską bitwę kosynierów (1848) oraz pamięć o Filipie Skoraczewskim, nadleśniczym na Bagatelce, patriocie, i jego udziale w powstaniu styczniowym (1863). Pod krzyżem modlił się w 1870 r. Adam Chmielowski – powstaniec (1863), artysta malarz, późniejszy brat Albert. W 1940 r. Niemcy przecięli i zwalili krzyż.
Na 100. Rocznicę Wiosny Ludów leśnicy z Czeszewa i Miłosławia ufundowali nowy.
Żerkowsko-Czeszewski Park Krajobrazowy
Położony jest w zalewowej pradolinie Warty i jej dopływu Lutyni z licznymi starorzeczami. Utworzony w 1994r. a powierzchnia parku wynosi 15 794,84 ha. Przedmiotem jego ochrony jest przede wszystkim unikatowa, bardzo urozmaicona rzeźba terenu z dwoma kulminującymi wzniesieniami: Łysą Górą (161 m n.p.m.) i Górą Żerkowską (155 m n.p.m.), a także cenne ekosystemy, w tym unikalne w skali regionu kompleksy lasów grądowych i łęgowych o wysokim stopniu naturalności.
Szlak niebieski przebiega przez północne tereny PK.
Rezerwat przyrody Dwunastak (11,6) przy Leśniczówce Sarnice, na skrzyżowaniu dróg
Leśny rezerwat przyrody znajdujący się na gruntach zarządzanych przez Nadleśnictwo Jarocin na pow. 9,20 ha. Rezerwat został utworzony w 1959 roku w celu ochrony fragmentu grądu niskiego, łęgu i lasu mieszanego o cechach zespołów naturalnych dla potrzeb naukowych i dydaktycznych.
Czeszewo (14,0) wieś w gminie Miłosław. Pierwsza wzmianka o wsi znajduje się w dokumencie z 1257 jako posiadłości książęcej. Właściciele wsi często się zmieniali. Miejscowy proboszcz ks. Franciszek Nowak 8 grudnia 1918 proklamował powstanie Republiki Czeszewskiej, a po wybuchu powstania wielkopolskiego 27 grudnia 1918 przeprowadził mobilizację i pociągnął ze „swym wojskiem” do Wrześni.
Kościół św. Mikołaja Obecny zabytkowy drewniany kościół pochodzi z 1792 roku z fundacji ówczesnego właściciela wsi, wojewody poznańskiego i kasztelana krakowskiego Antoniego Jabłonowskiego, zbudowany został przez cieślę Johana Adama. Remontowany po II wojnie światowej. Kościół jednonawowy o konstrukcji zrębowej, orientowany, kryty gontem z czworoboczną wieżyczką na sygnaturkę, zwieńczoną barokowym blaszanym hełmem z latarnią. Wolnostojąca dzwonnica drewniana – stojak – z ok. 1792, kryta gontowym dachem dwuspadowym. W pobliżu kościoła także plebania z 1843.
dawna karczma z końca XVIII w. przed głównym skrzyżowanie dróg, po prawej stronie budynek o konstrukcji szachulcowej (otynkowany), nakryty wysokim czterospadowym łamanym dachem polskim; po 1970 przebudowany, ale służył jeszcze jako gospoda; po przebudowie z początkiem XXI w. zatracił swój charakter. Jest to obecnie dom mieszkalny.
Ośrodek Edukacji Leśnej „Centrum Zarządzania Łęgami" w Czeszewie
jest malowniczo położony w starorzeczach Warty. Ośrodek mieści się w zabytkowym, historycznym budynku. W XIX wieku był to skład soli na Warcie. Następnie mieściło się tam biuro Nadleśnictwa Skarbu Pruskiego, a od 1918r. biuro i siedziba Państwowego Nadleśnictwa w Czeszewie. Adaptacja budynku pozwoliła na utworzenie nowoczesnego ośrodka edukacyjnego. Nadleśnictwo Jarocin wyposażyło sale dydaktyczne w stałe ekspozycje, na czele z multimedialną makietą przyrodniczą największego skarbu tego obszaru - uroczyska i rezerwatu „Czeszewski Las". Ośrodek został wyposażony w mikrokamery, za pomocą których możemy podglądać życie ptaków.
Czeszewo prom (14,3)
prom turystyczny osobowo-samochodowy „Nikodem” na rzece Warcie jest własnością Nadleśnictwa Jarocin, OEL w Czeszewie; kursuje od maja do października w określonych godzinach.
Po drugiej stronie promu m.in. ścieżka przyrodniczo-edukacyjna „Starorzecze” z przystankami edukacyjnymi, rezerwat Czeszewski Las oraz pole biwakowe z toaletą
Questy:
https://regionwielkopolska.pl/wp-content/uploads/2018/04/Miloslaw_Nowy_2023_1a.pdf
https://questy.org.pl/quest/winna-gora-z-generalem-dabrowskim-poznana
Inne obiekty krajoznawcze znajdujące się w okolicy:
- pozostałe obiekty krajoznawcze w centrum Miłosławia zostały opisane w zakładce: szlak czarny Miłosław PKP – Miłosław Park
